قهوه بدون کافئین: مزایا و معایب قهوه بدون کافئین

قهوه از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیاست که طرفداران زیادی دارد، با این حال عده‌ای به دلایل سلامتی یا سلیقه شخصی می‌خواهند مصرف کافئین را کم کنند و برای این افراد، قهوه بدون کافئین گزینه مناسبی است که می‌تواند جایگزین خوبی برای قهوه معمولی باشد. این مطلب نگاهی دقیق به ویژگی‌ها، مزایا و معایب قهوه بدون کافئین می‌اندازد تا تصمیم‌گیری را برای شما آسان‌تر کند.

قهوه بدون کافئین چیست؟

قهوه decaf که مخفف Decaffeinated Coffee است، به قهوه‌ای گفته می‌شود که طی فرآیندی خاص، حدود ۹۷ درصد کافئین آن حذف شده است، برخلاف آنچه اسم قهوه بدون کافئین نشان می‌دهد، این محصول کاملاً عاری از کافئین نیست و حدود ۳ درصد کافئین در آن باقی می‌ماند. یک فنجان قهوه معمولی حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم کافئین دارد، اما مقدار کافئین در یک فنجان قهوه دی کاف تنها ۲ تا ۵ میلی‌گرم است که برای اکثر افراد حساس به کافئین مشکلی ایجاد نمی‌کند.

روند کافئین‌زدایی معمولاً قبل از برشته کردن دانه‌های قهوه انجام می‌شود و می‌تواند به روش‌های متنوعی صورت بگیرد، این فرآیند گاهی روی طعم و عطر قهوه تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود قهوه بدون کافئین کمی ملایم‌تر از قهوه معمولی باشد، ارزش غذایی و ترکیبات مفید این قهوه تقریباً مشابه قهوه معمولی است، با این تفاوت که کافئین آن به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. به همین دلیل، بسیاری از افراد که نمی‌توانند کافئین مصرف کنند، از این نوع قهوه استفاده می‌کنند.

روش‌های تولید قهوه بدون کافئین

برای تهیه قهوه بدون کافئین، روش‌های گوناگونی وجود دارد که یکی از متداول‌ترین آنها استفاده از حلال‌های آلی مانند متیلن کلراید یا اتیل استات است، در این روش، دانه‌های قهوه را با بخار نرم می‌کنند و سپس آنها را در حلال قرار می‌دهند تا کافئین استخراج شود.

پس از آن، دانه‌ها دوباره بخار داده می‌شوند تا باقیمانده حلال از بین برود. این روش ارزان‌ترین شیوه کافئین‌زدایی است، اما نگرانی‌هایی درباره باقیماندن مقدار کمی از مواد شیمیایی در محصول نهایی وجود دارد. روش دیگر، فرآیند آب سوئیسی است که طرفداران بیشتری در میان مصرف‌کنندگان آگاه دارد، در این روش از هیچ ماده شیمیایی استفاده نمی‌شود.

دانه‌های قهوه در آب گرم خیس می‌خورند تا کافئین و ترکیبات طعم‌دهنده آن خارج شود. سپس این آب از فیلترهای کربن فعال عبور می‌کند که کافئین را جذب می‌کند اما ترکیبات طعم‌دهنده را عبور می‌دهد. این آب فیلتر شده دوباره با دانه‌ها تماس پیدا می‌کند و ترکیبات طعم‌دهنده به دانه‌ها بازمی‌گردند. روش سوم استفاده از دی‌اکسید کربن تحت فشار بالاست که روشی نسبتاً جدید و پاک محسوب می‌شود.

فواید قهوه بدون کافئین

یکی از مهم‌ترین فواید قهوه بدون کافئین امکان لذت بردن از طعم قهوه برای افرادی است که به کافئین حساسیت دارند. بسیاری از افراد پس از مصرف قهوه معمولی دچار بی‌خوابی، تپش قلب، اضطراب، سردرد یا مشکلات گوارشی می‌شوند. قهوه دی کاف به این افراد اجازه می‌دهد بدون تجربه این عوارض ناخوشایند، از نوشیدن قهوه لذت ببرند.

همچنین این نوع قهوه برای زنان باردار یا شیرده که باید مصرف کافئین خود را محدود کنند و افرادی که از بیماری‌های قلبی-عروقی رنج می‌برند، انتخاب مناسبی است. علاوه بر این، قهوه بدون کافئین همچنان حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات مفیدی است که در قهوه معمولی وجود دارد.

تحقیقات نشان داده مصرف منظم این نوع قهوه می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۷ درصد کاهش دهد. همچنین برخی مطالعات ارتباط مصرف قهوه دی کاف با سلامت کبد و کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را نشان داده‌اند.

این نوع قهوه همچنین به علت نداشتن کافئین، احتمال ایجاد رفلاکس معده را کاهش می‌دهد و برای افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند، گزینه بهتری است. مصرف آن در عصر یا شب نیز روی کیفیت خواب تأثیر منفی نمی‌گذارد.

مضرات قهوه بدون کافئین

اگرچه قهوه بدون کافئین برای بسیاری از افراد گزینه خوبی است، اما مضرات قهوه بدون کافئین نیز قابل توجه است. یکی از اصلی‌ترین ایرادات آن مربوط به روش‌های کافئین‌زدایی است. روش‌هایی که از حلال‌های شیمیایی استفاده می‌کنند، ممکن است مقادیر بسیار جزئی از این مواد را در محصول نهایی باقی بگذارند.

هرچند میزان این مواد معمولاً زیر حد مجاز است، اما برخی متخصصان سلامت نگران تأثیرات بلندمدت مصرف این مواد هستند، بنابراین توصیه می‌شود محصولاتی که با روش آب سوئیسی یا CO2 تهیه شده‌اند، انتخاب شوند.

نکته دیگر این است که فرآیند کافئین‌زدایی اغلب بر طعم و عطر قهوه دی کاف تأثیر می‌گذارد، بسیاری از مصرف‌کنندگان گزارش می‌دهند که قهوه بدون کافئین طعم کامل و غنی قهوه معمولی را ندارد و همچنین، قیمت این نوع قهوه به دلیل فرآیند اضافی کافئین‌زدایی، معمولاً بالاتر از قهوه معمولی است.

از دیگر معایب آن می‌توان به نبود اثرات محرک کافئین اشاره کرد. افرادی که به دنبال افزایش انرژی و هوشیاری هستند، از قهوه دی کاف نتیجه مطلوبی نخواهند گرفت، در نهایت، برخی مطالعات ارتباطی بین مصرف زیاد قهوه بدون کافئین و افزایش سطح کلسترول بد خون پیدا کرده‌اند که نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

بهترین مارک قهوه بدون کافئین

انتخاب بهترین مارک قهوه بدون کافئین به ذائقه شخصی و معیارهای کیفی افراد بستگی دارد، با این حال، برندهایی که از روش‌های طبیعی برای کافئین‌زدایی استفاده می‌کنند و از دانه‌های با کیفیت بهره می‌برند، عموماً نتیجه بهتری ارائه می‌دهند، برندهایی که با استفاده از روش آب سوئیسی، محصولی با طعم و عطر خوب و عاری از مواد شیمیایی تولید می‌کنند بهترین هستند.

مزیت این برندها توجه ویژه به کیفیت دانه‌های انتخابی و فرآیند دقیق کافئین‌زدایی است که باعث حفظ بیشتر طعم اصلی قهوه می‌شود. از دیگر گزینه‌های مناسب می‌توان به قهوه بدون کافئین عربیکا اشاره کرد که به دلیل کیفیت بالای دانه‌ها و عطر و طعم متعادل، طرفداران زیادی دارد، برندهای معتبر بین‌المللی مانند لاواتزا، ایلی و استارباکس نیز محصولات بدون کافئین باکیفیتی ارائه می‌دهند.

در انتخاب قهوه بدون کافئین توجه به تاریخ تولید و بسته‌بندی اهمیت زیادی دارد، زیرا قهوه کهنه طعم نامطلوبی پیدا می‌کند و همچنین، قهوه‌های دارای گواهی‌های ارگانیک یا تجارت منصفانه (Fair Trade) اطمینان بیشتری از کیفیت و سلامت محصول به مصرف‌کننده می‌دهند.

چه کسانی باید قهوه بدون کافئین مصرف کنند؟

افراد حساس به کافئین مهم‌ترین گروهی هستند که باید قهوه دی کاف را جایگزین قهوه معمولی کنند. کسانی که پس از نوشیدن قهوه معمولی دچار علائمی مانند اضطراب، بی‌قراری، تپش قلب، سردرد یا بی‌خوابی می‌شوند، با مصرف قهوه بدون کافئین می‌توانند از طعم و بوی قهوه لذت ببرند بدون آنکه با این عوارض مواجه شوند.

زنان باردار و شیرده نیز جزو گروه‌هایی هستند که پزشکان مصرف کافئین را برای آنها محدود می‌کنند. مطالعات نشان داده کافئین از جفت عبور می‌کند و می‌تواند روی جنین تأثیر بگذارد، همچنین وارد شیر مادر می‌شود.

برای این گروه، قهوه دی کاف راهی است که می‌توانند بدون نگرانی از قهوه استفاده کنند. افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، فشار خون بالا، اضطراب مزمن، رفلاکس معده یا سندرم روده تحریک‌پذیر نیز از دیگر گروه‌هایی هستند که معمولاً توصیه می‌شود قهوه بدون کافئین را جایگزین قهوه معمولی کنند، علاوه بر این، کسانی که در ساعات عصر یا شب تمایل به نوشیدن قهوه دارند اما نگران تأثیر منفی آن بر خواب هستند، می‌توانند از قهوه دی کاف استفاده نمایند.

افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند که با کافئین تداخل دارد، مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای آسم، داروهای قلبی یا داروهای روان‌پزشکی، باید با پزشک خود مشورت کنند و در صورت لزوم به مصرف قهوه بدون کافئین روی آورند.

جمع‌بندی

قهوه بدون کافئین انتخابی مناسب برای افرادی است که به دلایل سلامتی یا سلیقه شخصی نمی‌خواهند یا نمی‌توانند کافئین مصرف کنند، این محصول با وجود داشتن مقدار بسیار کمی کافئین (حدود ۳ درصد قهوه معمولی)، همچنان از بسیاری از خواص مفید قهوه بهره می‌برد. فواید قهوه بدون کافئین شامل کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، سرطان روده بزرگ و بیماری‌های کبدی بوده و همچنین برای افراد حساس به کافئین، زنان باردار و شیرده، افراد مبتلا به فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی-عروقی و کسانی که مشکلات خواب دارند، گزینه مناسبی است.

با این حال، مضرات قهوه بدون کافئین نیز قابل توجه است، روش‌های کافئین‌زدایی با حلال‌های شیمیایی ممکن است مقادیر جزئی از این مواد را در محصول نهایی باقی گذاشته و همچنین فرآیند کافئین‌زدایی می‌تواند بر طعم و عطر قهوه تأثیر منفی بگذارد.

قیمت بالاتر و نبود اثرات محرک کافئین نیز از دیگر معایب این محصول است، در نهایت، انتخاب بهترین مارک قهوه بدون کافئین به عوامل متعددی مانند روش کافئین‌زدایی، منشأ دانه‌ها، تازگی محصول و ذائقه شخصی بستگی دارد، برندهایی مانند قهوه دیامانته که از روش‌های طبیعی برای کافئین‌زدایی استفاده می‌کنند، عموماً نتیجه بهتری ارائه می‌دهند.