بلاگ
انواع طعم قهوه؛ راهنمای شناخت و توصیف انواع طعم‌ها
طعم‌های قهوه به دسته‌هایی مثل شیرین (کارامل و عسل)، میوه‌ای (لیمو و بلوبری)، گلی (یاس و رز)، شکلاتی و تلخ، آجیلی و غلاتی، دودی و خاکی تقسیم می‌شوند. در ادامه مقاله این دسته‌ها را در قالب جدولی همراه با مثال‌های کامل و توضیحات آورده‌ایم و همچنین به عواملی که بر شکل‌گیری طعم قهوه اثر می‌گذارند پرداخته‌ایم. شناخت این طعم‌ها و نمونه‌ها کمک می‌کند قهوه‌ای متناسب با ذائقه خود انتخاب کنید و از هر فنجان لذت بیشتری ببرید. اگر به دنبال تجربه عمیق‌تر هستید، دنیای قهوه تخصصی فرصت کشف طعم‌های منحصربه‌فرد را فراهم می‌کند.
قهوه چه طعم هایی دارد؟
بیشتر افراد هنگام توصیف قهوه تنها به واژه‌هایی مثل تلخ یا شیرین بسنده می‌کنند، اما دنیای طعم قهوه بسیار فراتر از این کلیشه‌های ساده بوده و هر فنجان قهوه، بسته به منشاء، فرآوری و رست، تجربه‌ای متفاوت می‌آفریند. همین تنوع باعث شده است که متخصصان قهوه برای درک و انتقال بهتر این حس‌ها، چارچوب‌های علمی مثل «چرخ طعم قهوه» را طراحی کنند. انجمن تخصصی قهوه آمریکا (SCAA) بیش از ۲۰ سال پیش «چرخ طعم قهوه» را معرفی کرد؛ یک راهکار تصویری که به ما کمک می‌کند طعم‌ها را از کلی به جزئی دسته‌بندی کنیم. بعدها، پروژه‌ی «واژه‌نامه حسی» (Sensory Lexicon) توسط World Coffee Research توسعه یافت که ۱۱۰ ویژگی حسی مختلف برای قهوه معرفی می‌کند. این واژه‌نامه حسی هم تبدیل به زبان مشترک بین تولیدکننده، خریدار و مصرف‌کننده شد و علاقه‌مندان می‌توانند قهوه عمده را نیز بررسی کنند.
طعم یاد قهوه چیست؟
در کنار واژه‌نامه‌ها و چارچوب‌های علمی مثل چرخ طعم قهوه، بسیاری از باریستاها و متخصصان برای توضیح حس واقعی نوشیدن قهوه از اصطلاح «طعم‌یاد» استفاده می‌کنند.
طعم یاد قهوه، مزه‌ها یا بوهایی می‌باشد که قهوه در ذهن ما تداعی می‌کند. مثلاً وقتی جرعه‌ای از یک قهوه کنیا می‌نوشید و به یاد توت‌فرنگی یا انگور سیاه می‌افتید، در واقع در حال تجربه‌ی طعم یاد هستید. یا در یک قهوه برزیل، حس کارامل و شکلات تلخ ممکن است غالب شود. این بدان معنا نیست که قهوه واقعاً حاوی شکلات یا میوه است؛ بلکه ترکیبات شیمیایی موجود در آن، مغز شما را به یاد مزه‌های آشنا می‌اندازند.
نت های طعمی قهوه را بشناسید!
نت طعمی، همان جزئیاتی است که در طول نوشیدن قهوه به تدریج آشکار می‌شوند. تصور کنید جرعه‌ای از قهوه می‌زنید: در ابتدا ترشی ملایم لیمو را حس می‌کنید، کمی بعد شیرینی شبیه عسل نمایان می‌شود، و در پایان مزه‌ی شکلات تلخ روی زبان باقی می‌ماند. این دگرگونی و تنوع همان چیزی است که به آن نت‌های طعمی قهوه گفته می‌شود.
| دسته اصلی | مثال | توضیح |
|---|---|---|
| شیرین | کارامل، عسل، توفی، شکر قهوه‌ای | برجسته در رست مدیوم، حس شیرینی متوازن |
| میوه‌ای | لیمو، پرتقال، بلوبری، انبه، پشن‌فروت | از ترش و مرکباتی تا شیرین و استوایی |
| گلی | یاس، رز | ظریف و کمیاب؛ رایج در قهوه‌های اتیوپی |
| شکلاتی و تلخ | کاکائو، شکلات تلخ، تنباکو | غالب در رست‌های تیره |
| آجیلی و غلاتی | بادام برشته، مالت، نان تست | گرم، مغزی و دلچسب |
| دودی و خاکی | نت‌های دودی، ادویه‌ای و خاکی | بیشتر در قهوه‌های اندونزی یا دارک رست |
عوامل مؤثر بر طعم قهوه چیست؟
وقتی می‌پرسیم چرا یک قهوه یادآور گل یاس می‌باشد و دیگری ما را به یاد کارامل یا شکلات می‌اندازد، در واقع سراغ ریشه‌های شکل‌گیری طعم می‌رویم. در این موقعیت شناخت عوامل تأثیرگذار به ما کمک می‌کند نه‌تنها لذت بیشتری از قهوه ببریم، بلکه انتخاب هوشمندانه‌تری هم داشته باشیم.
- ژنتیک گیاه: همان‌طور که سیب قرمز با سیب سبز طعم متفاوتی دارد، قهوه هم بر اساس گونه و واریته‌ی گیاهش طعم‌های خاصی ایجاد می‌کند. عربیکا معمولاً پیچیده‌تر و میوه‌ای‌تر است، در حالی‌که روبوستا طعمی تلخ‌تر و قوی‌تر دارد.
- ترُوار (Terroir): خاک، ارتفاع و شرایط اقلیمی مثل شخصیت قهوه عمل می‌کنند. برای مثال قهوه‌ای که در ارتفاعات اتیوپی رشد کرده، به دلیل هوای خنک شب‌ها و خاک حاصلخیز آتش‌فشانی، طعمی روشن، مرکباتی و گلی پیدا می‌کند.
- فرآوری پس از برداشت: این مرحله همان‌جایی است که کشاورز با انتخاب روش شست‌وشو یا خشک‌کردن طبیعی، سرنوشت طعمی دانه را تغییر می‌دهد.
- رست (Roasting): نهایتاً نوبت به دستان رستر می‌رسد. رست لایت طعم‌های اصلی و طبیعی دانه را حفظ می‌کند؛ مثلاً یاد گل یاس یا میوه‌های استوایی. رست مدیوم شیرینی کاراملی و مغزی را پررنگ می‌کند، و در رست دارک، قهوه بیشتر به سمت شکلات تلخ، دود و طعم‌های عمیق‌تر می‌رود.
نمونه‌های از طعم‌های منطقه‌ای قهوه
قهوه‌هایی که در مناطق مختلف جهان کشت می‌شوند، بر اساس شرایط اقلیمی و فرآوری، هویت طعمی خاصی دارند:
- اتیوپی: نت‌های گلی و مرکباتی، مثل یاس و لیمو.
- کلمبیا: قهوه‌ای متعادل با کارامل، مغزها و شیرینی متوازن.
- اندونزی: طعم‌های خاکی، دودی و ادویه‌ای، مناسب برای کسانی که دنبال قهوه‌ای سنگین‌تر هستند.
چگونه طعم قهوه را بهتر بشناسیم؟
شناخت طعم قهوه، مهارتی می‌باشد که با تمرین به دست می‌آید. روش حرفه‌ای «کاپینگ» یا تست قهوه به باریستاها و دوستداران قهوه کمک می‌کند طعم‌ها را دقیق‌تر درک کنند. این روش شامل:
- بوییدن قهوه آسیاب‌شده برای دریافت عطر اولیه.
- «اسلِرپ» یا به اصطلاح هورت کشیدن برای پخش قهوه روی همه‌ی بخش‌های زبان.
- توجه به تغییرات طعمی با سرد شدن فنجان.
- یادداشت‌برداری و مقایسه با چرخ طعم قهوه.
- برای تمرین در خانه، می‌توانید دو قهوه با منشاء متفاوت (مثلاً اتیوپی و اندونزی) را کنار هم دم کنید و تفاوت را بچشید. یا حتی با خوردن خوراکی‌های مرجع مثل شکلات تلخ، بادام برشته یا پوست پرتقال، ذائقه‌ی خود را آموزش دهید.
جمع‌بندی
قهوه فقط تلخ نیست! قهوه رایحه دارد، طعمهـای متنوع و نت‌هایی که گاهی شما را به باغی پر از گل می‌برند و گاهی یاد شکلات تلخ یا میوه‌های استوایی می‌اندازند. آشنایی با انواع طعم قهوه کمک می‌کند تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید و از هر فنجان‌تان نهایت لذت را ببرید.
برای عاشقان قهوه پیشنهادی جذاب آماده کرده‌ایم. ما در فروشگاه قهوه دیامانته تازه‌ترین و باکیفیت‌ترین دانه‌ها را در رست‌های مختلف آماده کرده‌ایم. اگر مزه‌ی خاصی در ذهن دارید و دوست دارید قهوه‌ای مطابق با همان تجربه کنید، کافی است با ما تماس بگیرید تا راهنمایی‌تان کنیم.
همچنین می‌توانید از تخفیف‌ها و پیشنهادهای ویژه‌ی قهوه دیامانته باخبر شوید و سفری تازه در دنیای طعم قهوه آغاز کنید.