بلاگ
چرا برخی قهوه‌ها این‌قدر گران هستند؟ تحلیل عوامل قیمت‌گذاری
روزانه میلیون‌ها فنجان قهوه در سراسر دنیا نوشیده می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید قیمت برخی از انواع قهوه به اندازه یک گرم طلاست. این تفاوت چشمگیر قیمت از کجا می‌آید؟ چرا گاهی برای یک فنجان قهوه باید هزینه‌ای معادل یک وعده غذای کامل پرداخت کنیم؟ در این مقاله، به سراغ دلایل گران بودن برخی قهوه ها می‌رویم.
بررسی دلایل گران بودن برخی قهوه ها
1.ارتفاع کشت و شرایط اقلیمی
درست مثل انگورهای شراب‌های مرغوب که در خاک و اقلیم خاصی رشد می‌کنند، قهوه‌های مرغوب هم داستان مشابهی دارند. قهوه‌های کشت شده در ارتفاعات بالای 1800 متر، در دمای خنک‌تر و با تابش ملایم‌تر خورشید رشد می‌کنند. این شرایط آب و هوایی کشت قهوه سبب می‌شود دانه‌های قهوه آهسته‌تر برسند و عطر و طعم پیچیده‌تری پیدا کنند.
برای مثال، قهوه‌های معروف یمن که در ارتفاعات بالا کشت می‌شوند، طعمی شبیه به توت‌های جنگلی و شکلات تلخ دارند. کشاورزان در این مناطق مرتفع با چالش‌های زیادی روبرو هستند. برداشت محصول در شیب‌های تند کوهستانی کار ساده‌ای نیست. حمل و نقل دشوار است و هزینه‌های نگهداری مزارع بالاست.
همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا قیمت تمام شده این نوع قهوه‌ها بالاتر باشد. شرکت دیامانته، یکی از واردکنندگان اصلی این نوع قهوه‌های خاص به ایران است.
2.روش‌های خاص فرآوری
دنیای فرآوری قهوه پر از ظرافت و پیچیدگی است. روش‌های مختلفی مثل شسته شده، عسلی و فرآوری طبیعی قهوه وجود دارد که هر کدام طعم و عطر متفاوتی به قهوه می‌دهند. در روش عسلی، دانه‌های قهوه با لایه‌ای از موسیلاژ قهوه (ماده لزج و شیرین) خشک می‌شوند. این فرآیند نیاز به مراقبت شبانه‌روزی دارد تا دانه‌ها کپک نزنند و درست خشک شوند. نوع روش های فرآوری قهوه یکی از دلایل گران بودن برخی قهوه ها میباشد.
کارگران ماهر باید مدام دانه‌ها را زیر و رو کنند و دمای محیط را کنترل کنند. گاهی این فرآیند تا سه هفته طول می‌کشد. طبیعی است که این دقت و وسواس در فرآوری، هزینه تمام شده را بالا می‌برد. اما نتیجه کار قهوه‌ای است با طعمی شیرین و پیچیده که ارزش این هزینه اضافی را دارد.
3.گونه‌های کمیاب و خاص
برخی گونه‌های قهوه مثل گیشا یا جاماییکا بلو مانتین فقط در مناطق خاصی از دنیا رشد می‌کنند. این گونه‌ها به شرایط بسیار دقیق آب و هوایی نیاز دارند و حجم تولیدشان محدود است. مثلاً قهوه گیشا که اصالتاً از اتیوپی است، امروز در مزارع محدودی در پاناما کشت می‌شود و به دلیل عطر و طعم گل مانند و میوه‌ای‌اش شهرت جهانی دارد.
عرضه محدود این قهوه‌ها در کنار تقاضای بالا، قیمت‌شان را به شدت افزایش می‌دهد. حراجی‌های سالانه قهوه در پاناما و یمن به رویدادهای مهم صنعت قهوه تبدیل شده‌اند و گاهی قیمت‌ها به هزاران دلار در هر کیلو می‌رسد. این قهوه‌ها معمولاً به صورت محدود در کافه‌های تخصصی عرضه می‌شوند.
4.برشته‌کاری حرفه‌ای
برشته‌کاری قهوه هنر تبدیل دانه‌های سبز قهوه به دانه‌های قهوه‌ای خوش عطر و طعم است. یک برشته‌کار ماهر می‌داند که هر نوع قهوه به چه دما و زمان برشته‌کاری نیاز دارد. او با تنظیم دقیق دما در هر مرحله از برشته‌کاری، بهترین طعم‌ها را از دل هر دانه بیرون می‌کشد. این کار نیاز به سال‌ها تجربه و دانش بسیاری دارد.
دستگاه‌های برشته‌کاری حرفه‌ای هم قیمت‌های بالایی دارند و هزینه نگهداری و کالیبراسیون منظم نیاز دارند. از طرفی، برشته‌کارهای حرفه‌ای معمولاً در هر بار فقط مقادیر کم قهوه را برشته می‌کنند تا کیفیت کار بالا بماند. همه این عوامل روی قیمت نهایی قهوه تأثیر می‌گذارند و از دلایل گران بودن برخی قهوه ها هستند.
5.چالش‌های زنجیره تأمین
حمل و نقل قهوه داستان پیچیده‌ای است. دانه‌های قهوه باید در شرایط دمایی و رطوبتی کنترل شده حمل شوند وگرنه کیفیتشان افت می‌کند. کانتینرهای مخصوص حمل قهوه گران قیمت هستند و بیمه‌های خاص نیاز دارند. گاهی یک محموله قهوه از زمان برداشت تا رسیدن به دست مصرف‌کننده چند ماه در راه است. مسیر طولانی قهوه از مزرعه تا فنجان شما پر از واسطه‌هاست.
صادرکننده، واردکننده، برشته‌کار و خرده‌فروش هر کدام سهمی از قیمت نهایی را برمی‌دارند. البته برندهای پیشرو مثل دیامانته تلاش می‌کنند با حذف واسطه‌های اضافی، قیمت را متعادل نگه دارند.
6.تغییرات اقلیمی و آینده قهوه
گرم شدن کره زمین تهدیدی جدی برای صنعت قهوه است. بسیاری از مناطق سنتی کشت قهوه دیگر شرایط مناسب برای این کار را ندارند. آفات و بیماری‌های گیاهی هم با گرم شدن هوا گسترش پیدا کرده‌اند. کشاورزان مجبورند به دنبال زمین‌های جدید در ارتفاعات بالاتر بروند یا روش‌های کشت خود را تغییر دهند.
این تغییرات هزینه‌های زیادی روی دست کشاورزان می‌گذارد. از طرفی، تولید جهانی قهوه هم کاهش پیدا کرده و این میتواند از دلایل گران بودن برخی قهوه ها باشد و این یعنی قیمت‌ها احتمالاً در آینده هم افزایش خواهند داشت. شاید در آینده نه چندان دور، نوشیدن قهوه‌های خاص به لوکس‌تر از امروز تبدیل شود.
جمع‌بندی
قیمت بالای برخی قهوه‌ها نتیجه عواملی مثل محدودیت تولید، شرایط خاص کشت، فرآوری دقیق و هزینه‌های بالای حمل و نقل است. این قیمت بالا همیشه نشانه کیفیت بهتر نیست، اما معمولاً پشت آن داستانی از تلاش و مهارت نهفته است. شناخت این عوامل به ما کمک می‌کند انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشیم.